Oddech jest jednym z najpotężniejszych narzędzi, jakie posiadamy. Sposób, w jaki oddychamy, wpływa na nasz stan wewnętrzny, ale działa to w obie strony – nasz stan emocjonalny również wpływa na nasz oddech, a poprzez oddech możemy wpłynąć na to, jak się czujemy. Każda emocja wiąże się z określonym sposobem oddychania. Nawet najmniejsza zmiana nastroju znajduje odzwierciedlenie w oddechu. Nawet najmniejsza zmiana nastroju odbija się w naszym oddechu. Kiedy jesteśmy zestresowani lub zdenerwowani, mamy tendencję do szybszego i płytszego oddychania, co aktywuje współczulny układ nerwowy (dalej SN) (odpowiedzialny za zwiększenie poziomu czujności i uruchomienie reakcji „walcz lub uciekaj”).  Natomiast kiedy jesteśmy spokojni, zrelaksowani i czujemy się bezpiecznie, oddychamy głębiej i wolniej, co aktywuje przywspółczulny układ nerwowy (dalej PSN) (odpowiedzialny za reakcje „odpoczywaj i traw”). SN i PSN stanowią część autonomicznego układu nerwowego. Jak wspomniano wcześniej, związek między oddechem a stanem emocjonalnym jest dwukierunkowy – jedno wpływa na drugie i na odwrót. Wykazano, że oddech zmienia się w odpowiedzi na emocje, takie jak smutek, strach, radość czy złość. Co więcej, poprzez świadome zmiany w sposobie oddychania możemy wpływać na nasze samopoczucie. Ale dlaczego? Odpowiedź jest prosta i wiąże się z nerwem, który rozciąga się w naszym ciele – od głowy po żołądek, łącząc większość głównych organów między mózgiem a jelitami, niczym system korzeni czy kabli – nerwem błędnym, który jest także najdłuższym nerwem w organizmie.

Nerw błędny opisuje się jako „w dużej mierze odpowiedzialny za połączenie między ciałem a umysłem” ze względu na jego rolę mediatora między myśleniem a uczuciami. Około 80% jego włókien to włókna aferentne, co oznacza, że idą od ciała do mózgu. Pozwala nam to regulować układ nerwowy poprzez sposób oddychania, śpiewanie czy ruch. Ta wiedza była wykorzystywana od wieków w kulturach chińskich i hinduistycznych, które rozwinęły liczne praktyki korzystające z tego połączenia ciała i umysłu. Na przykład w tradycji hinduistycznej istnieje szeroka gama praktyk oddechowych zwanych pranayamą, a także śpiewy używane jako praktyka uzdrawiania.

Nerw błędny jest połączony z przeponą, rozciąga się od szyi po jamę brzuszną. Kiedy wdychamy głęboko, oddychając przeponą, aktywujemy nerw błędny odpowiedzialny za wyłączenie reakcji „walcz lub uciekaj,” redukując tym samym stan czujności czy stresu w ciele. Można powiedzieć, że nerw błędny „słucha” naszego oddechu i reaguje na niego, wysyłając te sygnały do mózgu i serca. Kiedy oddychamy powoli, zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen spada, a tętno obniża się. Kiedy oddychamy szybko, może to oznaczać, że jesteśmy w niebezpieczeństwie lub potrzebujemy więcej tlenu i energii, przez co wzrasta tętno i odczuwamy podniecenie lub lęk. Nerw błędny aktywuje przywspółczulny układ nerwowy – reakcję odpoczynek i trawienie. Jeśli oddychamy w głęboki sposób, możemy stymulować ten nerw, który zneutralizuje skutki działania współczulnego układu nerwowego. Ważne jest, aby pamiętać, że to wydech uruchamia reakcję relaksacyjną.

Nasze emocje, ciało i umysł są nierozłączne, co pokazują badania z dziedziny psychoneuroimmunologii (nauki o interakcji między umysłem a ciałem). Gabor Mate pisze w swojej książce „Kiedy ciało mówi nie,” że „nie ma ciała bez umysłu i umysłu bez ciała,” podkreślając znaczenie holistycznego podejścia do człowieka oraz badań nad interakcją umysłu i ciała dla zrozumienia zdrowia i dobrostanu.

Bycie człowiekiem, pełnym życia i pewnym siebie, z pozytywną autodefinicją oznacza odzyskanie swojego ciała i poczucia tożsamości. Proces ten jest możliwy, ale wymaga świadomości. Na przykład, jak pokazali neurobiolodzy – jedynym sposobem na dostęp do emocjonalnej części mózgu jest samoświadomość („poprzez aktywację przyśrodkowej kory przedczołowej, części mózgu, która zauważa, co się w nas dzieje, co pozwala nam poczuć, co odczuwamy” – LeDoux, J.). Pomaga nam to nauczyć się, jak radzić sobie z emocjami, jak stać się świadomym swojego wewnętrznego krajobrazu i jak tworzyć nowe możliwości dla siebie, rozwijając zdolność do mistrzowskiego zarządzania złożonością naszych wewnętrznych doświadczeń, aby wziąć pełną odpowiedzialność za siebie i swoje życie.

Odzyskanie poczucia realności naszych ciał daje nam poczucie siły i bezpieczeństwa, świadomość, że możemy czuć się bezpiecznie tylko w naszych ciałach, ale co więcej, nasze poczucie siebie jest zakorzenione w naszych ciałach. Okazuje się, że kiedy zwracasz uwagę na siebie: stan domyślny aktywuje obszary mózgu, które współpracują ze sobą, aby stworzyć poczucie samego siebie (Bessel, van der K.).

Funded by the European Union. Views and opinions expressed are however those of the author(s) only and do not necessarily reflect those of the European Union or the ANPCDEFP. Neither the European Union nor the ANPCDEFP can be held responsible for them.