KONFLIKTY W ZESPOLE
Kiedy komunikujesz się z innymi ludźmi, zwłaszcza jeśli jesteś z nimi w jakiś sposób związany przez dłuższy czas (więzami rodzinnymi, szkolnymi, zawodowymi… – na potrzeby tego przewodnika skupimy się na zespołach), nieporozumienia są niemal nieuniknione. Te nieporozumienia są tak naprawdę definicją konfliktu. Możesz nie zgadzać się z innymi ludźmi co do błahych rzeczy lub tematów, które są dla Ciebie istotne – i czasami trudno jest znaleźć wspólny język. Konflikty są naturalnym elementem życia, dlatego znajomość sposobów ich rozwiązywania jest bardzo przydatną umiejętnością!
KOŁO KONFLIKTU
Koło Konfliktu to struktura stworzona przez dr Bernarda Mayera, znanego mediatora, facylitatora i psychoterapeutę. Uważał on, że jeśli uda nam się zrozumieć i określić źródła konfliktu, możemy stworzyć mapę, która poprowadzi nas przez proces jego rozwiązania. Zdaniem dr Mayera, to ludzkie potrzeby leżą u podstaw wszystkich konfliktów. Koło Konfliktu rozszerzyło poprzednie ramy stworzone przez dr Christophera Moore’a, dodając do niego pięć nowych czynników, które mogą pomóc nam zrozumieć przebieg konfliktu: komunikację, emocje, wartości, strukturę, interakcje oraz historię.
Dr Mayer definiował różnicę między potrzebami a interesami – według niego potrzeby są bardziej fundamentalne i trwałe, podczas gdy interesy są powierzchowne i przemijające. Rozwiązania konfliktu oparte jedynie na naszych interesach są mniej znaczące. Jeśli chcemy zrozumieć czynniki napędzające konflikt, zaproponowane przez dr Moore’a (są to: relacje, struktura, dane, wartości i interesy), musimy określić poziom potrzeb, który najlepiej wyjaśnia konflikt w następujących obszarach: Przetrwanie (np. żywność, schronienie, bezpieczeństwo…), Potrzeby tożsamościowe (np. sens życia, wspólnota, autonomia…) oraz Interesy (np. materialne, proceduralne, psychologiczne).
Dla lepszego zrozumienia omówimy po kolei komunikację, emocje, wartości, strukturę i historię.
KOMUNIKACJA
Jak wspomnieliśmy na początku tego rozdziału – każda komunikacja niesie ze sobą potencjał konfliktu. Spory często wynikają z rozmów, w których Ty i Twój rozmówca tworzycie własne zestawy założeń – tego, jak słyszysz i widzisz informacje przedstawione Ci przez drugą osobę. Te założenia często sprawiają, że przyjmujemy negatywną postawę i zakładamy, że osoba, z którą wchodzimy w interakcję, ma złe intencje. Na sposób komunikacji mogą wpływać także inne czynniki, takie jak płeć, różnica wieku, różnice kulturowe, stereotypy i wiele innych.
EMOTCJE
Kolejnym tematem, o którym wspomnimy, są emocje. Dr Mayer twierdzi, że emocje są energią napędzającą konflikt. W końcu są one różnymi stanami psychicznymi – od nieszczęścia po złość. Być może zastanawiasz się – co wpływa na nasze emocje? Mogą to być wcześniejsze doświadczenia – zarówno z osobą, z którą rozmawiamy, jak i zupełnie niezwiązane z nią. Pamiętamy swoje doświadczenia, bo kształtują one naszą tożsamość. Niestety, niektóre z nich są negatywne. Jeśli podczas konfliktu zaczynamy odczuwać silne emocje, warto zatrzymać się na chwilę, odetchnąć i zastanowić się, skąd się biorą – czy pochodzą z przeszłości, czy są związane z obecnym konfliktem?
WARTOŚCI
Wartości i przekonania każdej osoby mogą powodować konflikt, ponieważ każdy z nas sam próbuje określić, co jest ważne, co jest dobre, a co złe, jakimi zasadami powinniśmy się kierować i jak żyć. Jeśli to wartości są przyczyną konfliktu, szanse na jego rozwiązanie są niewielkie. Za każdym razem, gdy ktoś kwestionuje nasze przekonania i wartości, czujemy się niepewni i atakowani – w końcu są one w pewnym sensie esencją naszej tożsamości. W takim konflikcie warto rozpoznać swoje wartości i starać się skierować rozmowę w konstruktywną stronę, szukając raczej wspólnych punktów, niż różnic.
STRUKTURA
Dr Mayer sugeruje, że warto przeanalizować, gdzie i w jaki sposób powstaje konflikt, aby zidentyfikować jego strukturalne elementy. Mogą to być dostępne zasoby, ograniczenia czasowe, mechanizmy komunikacji i wiele innych. Jeśli zdecydujesz się na taką analizę, upewnij się, że starasz się spojrzeć na strukturę w najszerszym możliwym kontekście, uwzględniając dynamikę wszystkich stron konfliktu (np. dynamika zespołu (członek zespołu – członek zespołu, lider zespołu – członek zespołu …)), ponieważ mogą one znacząco wpływać na konflikt.
HISTORIA
Jeśli chodzi o przeszłość, dr Mayer twierdzi, że każda osoba zaangażowana w konflikt wnosi ze sobą swoją historię i doświadczenia. Różnimy się między sobą – pochodzeniem, wykształceniem, poglądami, sytuacją ekonomiczną… Jeśli wśród osób zaangażowanych w konflikt istnieją wcześniejsze relacje (jakiekolwiek), temat konfliktu lub struktura, w której się znajdujemy (zespół, szkoła, praca…), mogą one mocno wpłynąć na jego przebieg.
ROZWIĄZANIE KONFLIKTU
Na zakończenie tego rozdziału wspomnimy o rozwiązywaniu konfliktów. Istnieje wiele skutecznych metod rozwiązywania konfliktów, a skuteczna komunikacja jest kluczowa we wszystkich z nich. Dobra komunikacja oznacza, że zależy nam na tym, co ma do powiedzenia druga osoba, a nasze działania koncentrują się na współpracy, zrozumieniu i tolerancji. Pomocne w tym może być przeformułowanie kwestii, które spowodowały konflikt. Za każdym razem, gdy uczestniczysz w jakimkolwiek konflikcie, postaraj się pamiętać o Kole Konfliktu dr Mayera i spróbuj zastanowić się, skąd bierze się ten konflikt. Czy jest to związane z czymś, co wydarzyło się w Twojej przeszłości? Czy może z czymś, co wydarzyło się w przeszłości rozmówcy? (Może kiedyś zostałeś/aś okłamany/a i stąd biorą się te podejrzenia wobec członka zespołu.) Czy coś się dzisiaj wydarzyło, przez co odczuwasz złość? (Dzisiaj był egzamin na studiach i jesteś pewien/pewna, że go oblejesz.) Czy zmagasz się z napiętymi terminami w życiu prywatnym? (Musisz oddać 10-stronicowy esej do jutra.) Czy osoba, z którą się kłócisz, podeszła do Ciebie w sposób, który uznałeś/aś za zbyt agresywny? Wszystkie te czynniki mogą wpływać na nasze zachowanie w trakcie konfliktu. Jeśli zdamy sobie z nich sprawę, zrozumiemy, dlaczego reagujemy w dany sposób i będziemy mogli lepiej kontrolować swoje emocje, a także zadawać rozmówcy odpowiednie pytania.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat mediacji i rozwiązywania konfliktów, polecamy ten kanał youtube: https://www.youtube.com/@1mediate/videos
DICLAIMER
Funded by the European Union. Views and opinions expressed are however those of the author(s) only and do not necessarily reflect those of the European Union or the ANPCDEFP. Neither the European Union nor the ANPCDEFP can be held responsible for them.